Ode aan het vaderschap

Over drie maanden wordt Cai vier en gaat hij naar school, een grote stap voor zowel hem als zijn ouders. Tijd voor een reflectie op wat de ontdekkingsreis van het vaderschap mij tot nu toe allemaal gebracht heeft. Het voelt namelijk nog als gister, toen ik met knikkende knieën de vergaderkamer binnenliep om de partners op kantoor te vertellen dat het mij wel een goed idee leek om één dag in de twee weken minder te gaan werken om die met ons aankomende kind te gaan spenderen. Inmiddels zijn dat twee dagen per week geworden en kan ik me niet voorstellen dat het ooit anders had kunnen zijn.

Aan het gesprek in die vergaderkamer ging een lange interne worsteling vooraf, waar ik vrede moest sluiten tussen mijn eigen wens om aanwezig te zijn, de beloften die ik thuis had gedaan en mijn demonen die mij angst aanjoegen om iets buiten de carrière maatschappelijke kaders te gaan doen. Nu bijna vier jaar onderweg durf ik te stellen dat elke minuut die ik steek in actief vaderschap mijn beste investering tot dusver is.

Allereerst is er natuurlijk de hechte band met Cai en Yva. Het argument kwaliteit vs kwantiteit aanwezigheid dat ik veel hoor zal gelden voor de vaders die het uiten, voor mij geld dat ik tijd nodig heb gehad om te leren wat welk huiltje betekent, welke spelletjes ze leuk vinden, mijn voorleesstem te perfectioneren door oneindig hetzelfde verhaal voor te lezen, hun brabbeltaal aan te voelen en een, bijna gelijkwaardige, positie te bekleden naast Jitta als het gaat om naar bed brengen, troosten als ze pijn hebben etc. Vergelijken met hoe hecht de band zou zijn als ik minder aanwezig was geweest is natuurlijk onmogelijk, maar als ik als proxy de relatie tussen het aantal (wasbare) luiers dat ik heb verschoond en mijn skills in het zien wanneer Cai en Yva naar de wc moeten neem en dat vergelijk met mijn vader, dan is dat een aardige indicatie dat ook op het gebied van vaderschap oefening kunst baart.

Daarnaast ben ik veel bewuster gaan leven door mijn tijd met Cai en Yva, want elke keer als ik ze aankijk, kijk ik recht in de toekomst. En elk besluit dat ik neem wordt beter met de wereld in gedachten waarin Cai en Yva straks moeten leven (of beter, hun kinderen en hun kinderen).

Als laatste, maar wellicht het meest belangrijk, heb ik in de afgelopen vier jaar meer over mezelf geleerd dan een coach, boek, cursus, meditatieretraite, of ander zelfhulpmiddel mij ooit had kunnen leren. Cai en Yva zijn spiegels die elke minuut die ik met ze spendeer op natuurlijke wijze feedback geven op wie ik ben, wat ik wil zijn, mijn blokkades, mijn angsten, mijn blinde vlekken, hoe ik grenzen kan stellen, wanneer ik daar te laat mee ben, hoe ik dat vooral niet moet doen en, het mooiste, dat ik een waardevol persoon vol liefde ben, dat zij blijven zien, zelfs als ik het even niet meer zie. De opmerking ‘niet boos zijn papa, je moet me knuffelen’ gaat door merg en been, maar is een levensles die ik nooit meer vergeet (stel je voor de gein eens voor dat morgen iedereen op deze wereld knuffels gaat geven in plaats van boos zijn…). En ook hier is mijn ervaring dat de kwaliteit van het feedbackmechanisme positief correleert met de aanwezigheidstijd, waarbij aanwezig dan ook echt aanwezig is.

En mijn werk? Daar kreeg ik na een jaar het compliment dat ik op productiviteit niets ingeleverd had. Dat wist ik zelf al, want het aantal ideeën dat ik kreeg op de dagen dat ik alleen was met Cai en niet met mijn hoofd achter een laptop zat, was enorm. Daar plukte ik die overige negen werkdagen de productieve vruchten van.

Het is pure weelde dat ik het geluk heb zoveel dagen thuis te kunnen zijn, dat realiseer ik mij elke dag. Ik ben er van overtuigd dat elke vader doet wat in zijn ogen het maximale is. Maar door de effecten zo uitvergroot te ervaren, weet ik dat elke minuut aandacht die je extra investeert zich veelvoudig terugbetaalt. Letterlijk elke minuut telt. Het is namelijk net als investeren, als je het met regelmaat en over een lange periode doet, wordt het vanzelf een groot bedrag. Dus veel meer dan een ongevraagd advies over hoeveel tijd je minimaal aanwezig moet zijn is dit een uitnodiging om op zoek te gaan naar actieve vaderschapsminuten. Ruil het checken van je e-mail direct als je wakker wordt eens in voor het bakken van pannenkoeken, of vlak na het eten, om nog een extra verhaal voor te lezen. Durf eens in een call te zeggen dat je niet om 8:30 kan, omdat jij in alle rust de kinderen naar de crèche wilt brengen, zodat het tegensputteren mag veranderen in een wie-kan-het-langzaamst-lopen spel in plaats van een schiet-nou-eens-op strijd, durf openlijk te zeggen dat jij je volle vaderschapsverlof pakt, geef tijdens het voorstelrondje in een meeting eens aan dat je de beste pannenkoekenbakker van Nederland bent in plaats van je linkedin CV op te lepelen, organiseer een ‘bring-your-kids-to-work day’, zodat je kinderen eens zien wat het ding is wat jij steeds werk noemt en waar je ’s ochtends gehaast naar toe gaat en ’s avonds doodmoe van terug komt en wees de manager die zijn collega, die met knikkende knieën komt vertellen dat ze zwanger is, een knuffel om haar te feliciteren en zeg haar dat dit fantastisch nieuws is, in plaats van je zorgen te maken over de invulling van haar afwezigheid.

De mogelijkheden zijn eindeloos. Maar doe het nu, en niet ‘later, als er wat meer tijd is’, want er is geen later, er is alleen nu. Later zijn er weer andere dingen die er voor zorgen dat het weer later wordt.

Eén van de voordelen van mijn werk was dat ik veel met ervaren ‘oude’ mannen heb mogen werken. En toen Jitta zwanger was, ben ik zo vaak gewaarschuwd dat ik aanwezig moest zijn, omdat de begintijd zo voorbij is en nooit meer terug komt, en als er één ding is waar ze spijt van hadden, het was dat ze er toen zo weinig waren, dat die boodschap is aangekomen en blijven hangen. Al die mannen ben ik stuk voor stuk dankbaar, want het heeft me vier jaar geleden de moed gegeven met opgeheven hoofd die kamer binnen te lopen, waar uiteraard bleek dat al mijn angsten een illusie waren, want mijn collega’s gunden het me van harte. Dus vaders en aankomende vaders, opa’s en aankomende opa’s, wees moedig, het levert goud op.

Dit is mijn ode aan het vaderschap. Ik ben Jan, vader van Cai en Yva, dan pas de rest…