Misvattingen van de geest
Mijn ontdekkingstocht naar wie of wat ik ben is tot dusver voornamelijk een ontdekkingstocht naar wie of wat ik niet ben. Een terugkerend patroon van geestelijke misvattingen vormt steeds de basis van elk van die ontkenningen. Hierbij mijn poging die misvattingen samen te vatten.
De realiteit zoals ze is versus de realiteit zoals ik denk dat ze is
De moeder van alle misvattingen en de onderliggende van alle volgende. De realiteit zoals ze is, alles wat zintuigelijk waargenomen wordt (zien, horen, ruiken, proeven, voelen) versus de realiteit zoals ik denk dat ze is, alles wat ik zintuigelijk waarneem en door middel van denken direct een label meegeef. Labels als fysiek of mentaal object, vorm, smaak, geur, geluid, emotie en bovenal, oordeel. Intern (de stem in mijn hoofd) en extern gecommuniceerd door woorden. Alles wat ik extern communiceer is dus een realiteit zoals ik, en alleen ik, denk dat ze is. En omdat dit voor iedereen geldt vormt dit de basis van alle misvattingen. Binnen mezelf en in contact met anderen.
Absoluut en relatief
Absoluut: de realiteit zoals ze is, dus elke zintuigelijke waarneming. Relatief: elk label en elke eigenschap van een label dat het denken geeft. Tijd, afstand, gewicht, volume, kleur, emoties, vorm, smaak, geur, geluid, gevoel, idee. Alles wat ik intern denk en bespreek met mezelf en alles wat ik extern communiceer is relatief. Een label of één van haar eigenschappen voor absoluut en waar nemen is dus een misvatting van de geest.
Het is versus ik wil en ik vind
Een andere omschrijving van de misvatting absoluut en relatief. Ik ben vaak geneigd te beweren dat iets ‘is’ oftewel absoluut is. Over mezelf, over anderen en over de (ook een vorm van ‘het is’) wereld. Alhoewel zintuigelijk absoluut waargenomen wordt, wordt elke communicatie daarover door denken aangeraakt en vervalt het daarmee in de relativiteit. Elk statement dat ik maak is dus relatief en beweren dat iets ‘is’ een misvatting. Door elk statement dat ik maak door de toevoeging ‘ik wil’ of ‘ik vind’ te beperken tot mijzelf maak ik het relatief en kloppend en geef ik tevens ruimte voor de (gedachte) werkelijkheid van een ander.
Eenheid versus gescheidenheid
Moeilijker te conceptualiseren en een extra misvatting boven op bovenstaande. De realiteit zoals ze is, is absoluut en daarmee één. Op het moment dat ik een ‘ik’ denk kan er geen eenheid meer zijn. Dus een ‘ik’ die ‘het is’ zegt, is een contradictio in terminis.
Je zou kunnen beargumenteren dat er slechts één ‘ik’ is en daarmee alles wat die ik zegt een ‘het is’ is, maar elk denkend of pratend mens die dit claimt is slechts een subdeeltje van die totale ‘ik’ die zich op het moment van uiten heeft afgezonderd van het totale ik en daarmee de contradictie weer in stand brengt. Een ik die niet het geheel vormt is gescheiden en behorend tot de realiteit zoals die ik denkt dat ze is.
Altijd en vergankelijkheid
Wanneer er geen labels zijn, is er ook geen verandering, dus de realiteit zoals ze is, is er altijd, of beter is er simpelweg, want altijd is ook een label. De werkelijkheid zoals ik denk dat ze is bestaat alleen op het moment dat ik ze denk en is daarmee vergankelijk. Elke claim van mij dat iets of iemand ‘altijd’ of ‘nooit’ iets is of doet is dus (helaas) onwaar. Tevens is elke door mij gelabelde werkelijkheid, hoe pijnlijk of plezierig, vergankelijk en voorbij zodra ik het label niet meer denk.
Oorzaak en gevolg
De realiteit zoals ze is, heeft geen label. Oorzaak en gevolg zijn labels, dus niet van toepassing op de realiteit zoals ze is, maar alleen op de realiteit zoals ik denk dat ze is. In de realiteit zoals ze is, is een causaliteit alleen compleet als ze alles bevat. Alles veroorzaakt alles. Oorzaak en gevolg zijn daarmee één en hetzelfde en het aanwijzen van een specifieke oorzaak leidt tot meerdere misvattingen. Als eerste het verwarren van causaliteit en correlatie. Het aanwijzen van een oorzaak, terwijl er in de werkelijkheid niets meer dan een toevallig verband is (e.g. zonnevlekken en de aandelenkoers). Daarnaast het aanwijzen van een enkele specifieke oorzaak van een gevolg, terwijl er in werkelijkheid een oneindige keten van oorzaken is. Als ik een lekke band krijg is het makkelijk het glas waar ik doorheen fietste aan te wijzen als specifieke enkelvoudige oorzaak. Maar ik fietste ook precies daar, op dat moment, wat ook weer allemaal oorzaken heeft etc. etc.
Op zoek gaan naar een specifieke of definitieve oorzaak of een specifieke of definitieve oorzaak aanwijzen kan alleen in de realiteit zoals ik denk dat ze is en is daarmee een geestelijke misvatting, want op zijn minst incompleet en wellicht zelfs onwaar.
Nu (moment) redenering en toekomst (doel) redenering
In de realiteit zoals ze is wordt alles veroorzaakt door alles en is alles dus ook nodig om tot iets specifieks te komen. Een individu of subgroep van dat alles kan niet tot een subuitkomst van het geheel komen. Dat is een illusie van controle. De realiteit, of alles, wat is, is nu en helemaal nodig voor het volgende nu enzovoorts. Een toekomst of doel redenering is een gedachte toekomst, gedacht in het nu, dus een afgeleide van een afgeleide van de realiteit. De realiteit zoals ze is kent geen verleden en geen toekomst, want dat zijn labels. Een ge- of bedachte toekomst is daarmee een realiteit zoals ik denk dat ze is en de wens haar te controleren een misvatting van de geest. John Lennon wist dit al toen hij zong dat het leven gebeurt terwijl je druk bent met andere plannen maken.
Woorden zijn labels, dus al het bovenstaande is slechts een afspiegeling van de realiteit zoals ik ze denk en daarmee incompleet. Het helpt mij in elk geval een beter inzicht de krijgen in de omvang van de realiteit zoals ik denk dat ze is en door inzicht afscheid van haar misvattingen te nemen ten gunste van de realiteit zoals ze is. Ik vermoed en hoop dat ik dit stuk regelmatig zal moeten herzien, voor nu is dit mijn beste poging te verwoorden van Lao Tse ruim 2400 jaar geleden al prachtig, doeltreffend en eenvoudig omschreef:
De Tao baarde het Ene.
Het Ene de Twee.
De Twee baarden de Drie.
De Drie alle dingen.