Goed voornemen van een niet-roker
Al 37 jaar ben ik een niet-roker, waarvan zeker 30 anti-roker. Ik kon amper tellen toen ik mijn ouders haarfijn wist uit te leggen wat we allemaal konden doen met het geld dat we zouden besparen als zij zouden stoppen met roken. Vele vergeefse pogingen volgden, want hoe scherper mijn tong werd, hoe harder de discussies. Waarom begrepen ze me niet? Het is toch zo overduidelijk: Rokers leven korter, zware zelfs gemiddeld 13 jaar korter en 83% van alle sterfte door longkanker wordt veroorzaakt door roken. Waarom zou je in hemelsnaam voor deze gewoonte willen betalen?
Inmiddels zijn er geen discussies meer, als ik bij mijn ouders kom staat er een grote roze rokende olifant in de kamer: het onderwerp is een taboe geworden.
Maar hoe ouder ik werd hoe meer ik ben gaan begrijpen dat deze patstelling meer veroorzaakt is door mijn starheid en onbegrip dan de stugheid van mijn ouders. Diezelfde 30 jaar probeer ik al van het nagelbijten af te komen, dat lukt elke paar maanden vrij aardig, tot er weer een stress moment voorbijkomt waar mijn onderbewuste veel sneller op reageert dan mijn bewuste en ik weer in mijn oude gewoonte verval. Wat ik al die jaren niet heb ingezien is dat de rookverslaving zich op zeer sluwe wijze diep nestelt in het brein. Het zit diep verankerd aan emoties, bijvoorbeeld aan het verzachten van pijn- en stressreacties. Dit alles wordt nog vele malen zwaarder gemaakt door een industrie die jaarlijks miljarden investeert om roken zo verslavend mogelijk te maken en te houden. Zo’n diepgewortelde gewoonte afleren is dus al moeilijk genoeg. Dat maakt van elke stoppende roker een David, die moet vechten tegen een Goliath met gigantische krachten gevoed door een kwaadaardige industrie. Dit gevecht is nauwelijks te winnen als je je alleen zou voelen in deze strijd tegen verslaving; eenzaam tussen mensen die je afrekenen op je verslaving en niet de dieperliggende oorzaken daarvan meenemen in hun oordeel, alleen tussen mensen die het nut niet zien van stoppen en alleen tussen mensen die de strijd al hebben opgegeven omdat eerdere pogingen geen rekening hielden met de grote strijd die geleverd diende te worden om succesvol te worden.
Daarom dit appél aan alle niet-rokers: omarm de rokers in je naaste omgeving, erken hun verslaving voor wat het is, een gewoonte in stand gehouden door emoties en innerlijke kwellingen die juist in het onbewuste verankerd zijn en niet alleen met ratio zijn op te lossen. Gewoontes zoals jij er ook talloze hebt ontwikkeld, en toon ten alle tijden compassie, of ze nu stoppen of niet, probeer de kloof te dichten in plaats van te verbreden.
En voor de rokers die het gaan proberen: dit jaar wordt stoppen met roken weer beter vergoed door de zorgverzekeraars, wellicht dat dit in combinatie met ondersteuning van naasten een extra zetje geeft. David won immers ook.